فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 12، شماره 4، زمستان 98 ، شماره پی در پی 46

«بررسی رنگ ‌در شعر دهه های30 تا60 (برمبنای آثار چهار شاعر با سبک فکری و شعری متفاوت: سیاوش کسرایی، سهراب سپهری،مشرف آزاد تهرانی و فروغ فرخزاد)

صفحه (21 - 40)
اقلیما انصاری، اشرف چگینی(نویسنده مسئول)، علیرضا قوجه زاده
تاریخ دریافت مقاله : پاییز 97
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : پاییز 97

چکیده

در ارتباطات غیرکلامی، رنگ یکی از سریعترین روش های انتقال پیام است بنابراین یکی از بهترین راههای تحلیل و شناخت یک اثر ادبی، تحلیل رنگ در آن اثر است. این پژوهش با روش توصیفی– تحلیلی به بررسی این عنصر در شعر معاصر پرداخته است. بنابر نتایج حاصل از این پژوهش، رنگهای سیاه، سبز، قرمز، آبی ، سفید و زرد پربسامدترین رنگها در شعر هر چهار شاعرند که عموماً با ویژگیهای مطرح شده در علم روانشناسی رنگ به کار رفته اند. سیاه پرکاربردترین و محبوبترین رنگ در شعر اجتماعی- سیاسی کسرایی، و روایتگر سیاهی جامعه با پتانسیل غالب ناامیدی و اندوه است. سبز، پرکاربردترین رنگ در شعر عرفانی سهراب، با نور و تقدس پیوند دارد؛ و به عنوان پرکاربردترین رنگ در شعر اجتماعی مشرف، با پتانسیل امید در ارتباط است. در شعر فروغ، قرمز به عنوان رنگی مهیّج با اثری کاملاً مثبت، محبوبترین رنگ و عموماً در پیوند با احساسات و آرمانهای زنانۀ اوست.

کلمات کلیدی
عنصر رنگ , کسرایی , سپهری , مشرف آزاد تهرانی , فرخزاد

• اتاق آبی، سپهری، سهراب(1389)، چاپ اوّل، تهران: مرز فکر.
• اسرار روانشناسی رنگها، علامه فلسفی، احمد(1391) ،چاپ اوّل، تهران: فرا روان شناسی
• ‌ پریشادخت شعر،مشرف آزاد تهرانی ، محمود(1376)، چاپ اول ، تهران : ثالث
• ‌درمان بیماریها به وسیله رنگها، آندروز، تد (1382)، ترجمه: قدیر گلکاریان، چاپ اول، تهران : طلایه
• ‌دیوان کامل، فرخزاد ، فروغ( 1389 )، چاپ اول، تهران : عدالت گستر
• رنگها برای زندگی بهتر، لامبرت، مری (1394)، ترجمه نیکو اعلاباف، چاپ اوّل، تهران : نسل نواندیش
• رنگها و طبیعت شفابخش آنها، فلمار، کلاوس برند، (1376)، چاپ اول، تهران : ققنوس.
• رنگ روانشناسی زندگی، خواجه پور، میلاد و همکاران(1391)، چاپ اوّل، تهران : سبزان
• روانشناسی رنگها، ال ملا، دروتی( 1393 )، ترجمه : افسانه سلمانی، چاپ دوم ، قم : ولی‌عصر
• روانشناسی کاربردی رنگ‌ها(پنتون)،‌ آیزمن، لئاتریس(1395)، ترجمه: روح الله زمزمه، چاپ ششم، تهران:انتشارات سیمرغ
• زندگی با رنگ، سان، هوارد و دوروتی(1378)، ترجمه نغمه صفاریان پور، چاپ اوّل، تهران: حکایت
• ‌ صور خیال در شعر فارسی، شفیعی کدکنی، محمدرضا(1372)، چاپ پنجم ، تهران : آگاه
• مجموعه اشعار، کسرایی، سیاوش (1391)، چاپ چهارم، تهران : نگاه
• مجموعه اشعار، مشرف آزاد تهرانی، محمود(1391)، چاپ اول، تهران : نگاه
• ‌واقع انگاری رنگها و علم میزان،هانری، کربن( 1390 )، چاپ دوم، تهران : سوفیا
• ‌ هارمونی رنگ، ساتن، تینا و همکاران( 1389 )، چاپ دوم ، تهران : مارلیک
• ‌هشت کتاب، سپهری، سهراب، (1389)، چاپ اوّل، تهران، انتشارات آدینه سبز.
• هفت کلید رنگ درمانی، هانت، رولاند،(1381)، ترجمه ناهید ایران نژاد، چاپ دوم، انتشارات جمال الحق.
• واژه‌نامه عمومی‌ هنر، اعظم‌زاده، محمد، (1392)، چاپ اول، تهران : سیمای دانش